تسلیم ارتش در آذربایجان و کنترل فدائیان بر آذربایجان

تسلیم ارتش در آذربایجان و کنترل فدائیان بر آذربایجان فدائیان آذربایجان برای حفاظت از منافع ملی آذربایجان و حفاظت از دست آوردهای دمکراتیک در آذربایجان با به دست گرفتن سلاح برای آزادی ملت آذربایجان در مقابل دشمنان ملت سینه سپر کردند و ژاندارمها و نيروهاي ارتش را دعوت به تسلیم کردند. اگرچه در بعضي از شهرها نفرات ارتش و ژاندارمري با فدائيان همكاري نكردند، ولي، اکثر شهرهای آذربایجان از جمله میانه، سراب، اردبیل، مراغه... یکی پس از دیگری با کمترین درگیری به دست فدائیان ملت آذربایجان در آمد. فدائیان به صورت انسانی با تمام افراد ارتش و ژاندارم بر خورد مي‌كردند؛ اول آنها را به تسلیم و پیوستن به قشون خلق دعوت می‌کردند و اگر از سوی افراد ارتش مقاومتی صورت می‌گرفت فدائیان فقط دفاع می‌کردند و این تسلیم شدن و خلع سلاح ارتش به دست فدائیان با کمترین تلافات صورت گرفت. همچنین پادگان تبریز هم با مذاکراتی که با سرتیپ درخشانی صورت گرفت در 22 آذر 1324 بدون خونریزی تسلیم شد و افسرانی که می‌خواستند به هر نقطه ایران بروند به آنها مساعدت شد. ولی وضع شهر اورمیه با توجه به حضور سرهنگ زنگنه که دارای تفکرات باستانگرائي و راسیستی بود به کلی متفاوت بود. برخوردهای شدیدی بین فدائیان و نیروهای ارتش صورت گرفت و سرهنگ زنگنه در اورمیه دست به جنایات زیادی زد. در کتاب «گذشته چراغ راه آینده» درباره جنایات سرهنگ زنگنه در شهر اورمیه و اطراف آن چنین آمده است: "...تقریبا در روز 25 آذرماه محاصره شهر اورمیه از طرف دمکراتها شروع شد. دمکراتها هم از شهر بیرون می‌رفتند و به فدائیان اطراف شهر می‌پیوستند. شهر تا شعاع یک کیلومتری و اطراف آن در دست «زنگنه» بود. زنگنه وقتی وضع را وخیم دید شاید با صلاحدید بعضی مقامات در صدد بر آمد که مردم را مرعوب سازد و برای این نقشه چند تانک به دهات اطراف "چهارپائی" و "سنگر" فرستاد و در آنجا 9 نفر کشته و 11 نفر زخمی شدند. لازم به توضیح است که در میان کشتگان چند نفر بچه و دختر کوچک بودند. سرهنگ زنگنه نتیجه‌ای که از طرف این عمل گرفت این بود که پنج ده را از اهالی خالی کردند" در ادامه قتل و كشتار، ژاندارمها جنایات دیگری هم انجام دادند: "...ژاندرم ها در آبادی «تورپاق قلعه» دست به عمل زشت و تنفر انگیزی زدند که اثر بسیار بدی در میان برادران آسوری داشت. به این معنی که امنیه‌ها عده‌ای از کشته‌های فدائیان را در تورپاق قلعه که بیشترشان آسوری بودند به طرز فجیعی تکه-تکه کردند و بعد که احساس می‌کنند که ممکن است این عمل سبب هیجان برادران آسوری شده این بدنهای مسله شده و تکه-تکه شده را زیر خاک پنهان کردند"