نقش شوروی در نسل کشی 21 آذر شوروی به دلیل مذاکره با دولت تهران و تنها گذاشتن ملت آذربایجان در مقابل ارتش ایران که موجب کشته شدن هزاران نفر در آذربایجان و تبعید هزاران نفر به نقاط دیگر شد در این نسل کشی سهمی بزرگ دارد. دولت شوروی اگر چه از طرف آمریکا از طریق شورای امنیت تحت فشار بین المللی قرار گرفته بود ولی تهدید اتمی دولت آمریکا ترسی در وجود حکام شوروی انداخت که آنها توانائی مقابله با آمریکا را از دست دادند و ملت آذربایجان را در مقابل ارتش ایران تنها گذاشتند و جلادان با سلاح‌های بیگانگان به جان ملت آذربایجان افتادند و آذربایجان را غارت کردند و به زمین سوخته تبدیل کردند. مذاکره دولت شوروی با قوام در مسکو و به ویژه مذاکره سادچیکف با قوام در تهران خنجری بود که دولت شوروی از پشت به ملت آذربایجان زد و بعد از مذاکره سادچیکف با قوام در تهران آنها به رهبران فرقه فشار آوردند و توصیه کردند که با دولت تهران وارد مذاکره شوند و این مذاکرات موجب اختلاف در حکومت ملی شد و فرقه بعد از مذاکره و امضاء قرارداد با حکومت تهران، از طرف حکومت تهران مورد حمله قرار گرفت و ارتش ایران آذربایجان را اشغال کرد. این مذاکرات بزرگترین ضربه را به روحیه هواداران حکومت ملی وارد کرد و فشار دولت شوروی به رهبران حکومت در این مذاکرات برای رسیدن به یک قرارداد، غیر قابل انکار است. رهبران شوروی در دعوت از رهبران آذربایجان به عدم دفاع در مقابل ارتش ایران، برای جلوگیری از برادرکشی در ایران نقش به سزائی داشتند. آنها مدام از عدم درگیری سخن می‌گفتند تا رهبران حکومت ملی با ارتش ایران درگیر نشوند. شاید آنها فکر نمی‌کردند که ارتش ایران این قدر وحشیانه عمل کند و ملت آذربایجان را اینگونه قتل و عام کند. چرا که، آنها فکر می‌کردند ارتش ایران یک ارتش خارجی نیست که با اشغال آذربایجان افراد غیر نظامی را بکشند؛ و وقتی ارتش شوروی آذربایجان را اشغال کرده بود از بینی کسی خونی نیامده بود و آسیب جدی به آذربایجان وارد نساخته بود!