نقش زنوزی ها در حکومت ملی آذربایجان یکی از اتفاقات مهم رخ داده در تاریخ معاصر آذربایجان بوجود آمدن فرقه دمکرات آذربایجان در دهه بیست شمسی و تشکیل حکومت ملی ازسال ۱۳۲۴- ۱۳۲۵ شمسی به رهبری مبارز نستوه و مردمی آذربایجان پیشه وری است این حکومت گرچه جوانمرگ شد و عمر چندانی نکرد ولی اصلاحات زیادی را بنفع مردم خصوصا زحمتکشان آذربایجان انجام داد و باعث حمایت اکثر مردم از حکومت ملی شد . زنوزیها از آنجا که در تمام انقلابات و رویدادهای انقلابی در آذربایجان همیشه پیشگام بوده و هستند در دوران حکومت ملی و قبل از آنهم نقش مثبت خود را بازی کرده اند در مطالب قبلی از سرداران بنام مشروطه از زنوز نوشتیم در این پست هم خیلی گذرا به نقش زنوزیها در زمان حکومت ملی آذربایجان می پردازیم. تمامی کسانی که با تاریخ فرقه دمکرات آذربایجان آشنائی دارند از وجود بیانیه دوازده شهریور هم مطلع هستند این بیانیه توسط بنیانگذاران فرقه به رهبری پیشه وری نگاشته شد و به امضای آزادیخواهان رسید در آن روزهای اول شکل گیری فرقه دمکرات خیلی ها حتی از بردن نام فرقه هم هراس داشتند و تنها ۴۸ نفرجسارت به خرج دادند و زیر این بیانیه را امضا کردند که یکی از این ۴۸ نفر " عباسعلی زنوزی " (خجسته ) مبارزی از شهر زنوز بود "عباسعلی زنوزی" عضو حزب توده ایران بوده و بنا به نوشته "نورالدین کیانوری" در کتاب خاطراتش بعنوان یکی از کاندیدا های عضو مشاور کمیته مرکزی حزب توده در آنزمان مطرح بوده است که با تشکیل فرقه دمکرات مثل سایر اعضای حزب به فرقه می پیوندد و در جرگه سران فرقه قرار می گیرد و به مبارزاتش تا زمان شکست فرقه و حکومت ملی در آذربایجان ادامه می دهد و بعد از شکست فرقه همانند سایر سران و اعضای فرقه بالاجبار روانه شمال رود آراز می شود و بقیه عمرش را در آذربایجان شمالی سپری می کند ... در خود شهر زنوز هم جوانان فراوانی به جرگه فرقه و فدائیان می پیوندند و به عنوان فدائی در هر نقطه از آذربایجان که لازم بوده به مبارزه و جانفشانی می پردازند تمامی زنوزیها از خاطرات این اشخاص که اغلب هنگام صحبت کردن به خواندن مارش فرقه نیز مبادرت می ورزند لذت می برند... در زمان فرقه و حکومت ملی آذربایجان صدر فرقه در زنوز" آقا کاظم دانائی " بوده که مردی فوق العاده با درایت - کاردان و آینده نگر بوده است و هنوز هم که هنوز است زنوزیها از ارزشمند بودن رفتار و کردار او به نیکی یاد می کنند ایشان در آن زمان که جوانان به خاطر احساسات جوانیشان می خواستند تندروی کنند با اندرز و نصیحت جلو تندروی ها را می گرفته است این سخن از اوست که گفته: "اهالی زنوز مانند زنجیر بهم پیوسته هستند اگر خون حتی یکنفر به زمین بریزد کشت و کشتار به اوج می رسدوحمام خون راه می افتد " ( این سخن الان در بین مردم زنوز به ضرب المثل تبدیل شده است ) تازه جوانان فدایی زنوز بعد از شکست فرقه به این حرف حکیمانه آقا کاظم پی می برند چرا که چون به توصیه او باعث مرگ کسی از مخالفان فرقه نشده بودند. بعد از مدتی در خفا زندگی کردن و بعد از نشستن گرد و خاک به زندگی عادی خود بر می گردند... لازم به ذکر است خود آقا کاظم دانائی چون همه کارها را با تدبیرواعتدال و آینده نگری انجام داده بود و از تندروی پرهیز کرده بود علاوه بر اینکه مثل بقیه به مهاجرت اجباری نمی رود حتی مخفی هم نمی شود و وقتی هم دستگیر می شود از کارکردهای خود مردانه دفاع هم می کند و از آنجائی که حمایت کامل مردم را از موافق و مخالف فرقه به دنبال داشته است در نهایت بعد از مدتی تحمل زندان با فشار ریش سفیدان به حاکمان وقت از زندان هم آزاد می شود و باقی عمر خود را با نیکنامی در زادگاهش به آخر می رساند و همواره یادش در بین مردم نیک فهم و قدرشناس زنوز جاودانه می ماند ... " روانش شاد" http://zunuz.blogfa.com/post/19