تخلیه زنجان آغاز شکست آذربایجان یکی دیگر از اشتباهات استراتژیک رهبران فرقه دمکرات تخلیه زنجان و تحویل آن به قوای ارتش ايران بود، چرا که با دست خود خواهران و برادران خویش را به مسلخ فرستادند و مردم مبارز زنجان را با ارتش تا بن دندان مسلح، ژاندارمها و مليشاي ذوالفقاريها تنها گذاشتند. در حالی که خواهران و برادران ما در زنجان آماده فداکاری بودند رهبران فرقه بدون در نظر گرفتن منافع ملی آذربایجان و بدون در نظر گرفتن مرزهای آذربایجان به جای دفاع از دست‌آوردهای چند ماهه خویش، یکی یکی آنها را از دست دادند. از دست دادن زنجان باعث از دست دادن کل آذربایجان شد! مي توان به ضرس قاطع بيان كرد که مذاکره درباره زنجان و خمسه و تخلیه آن از اول اشتباه بوده است. متاسفانه، رهبران فرقه دمکرات این اشتباه استراتژیک را انجام دادند و درباره خاک آذربایجان با حاكمان تهران مذاکره کردند. در نتیجه کل آذربایجان را از دست دادند و این مساله باید درسی باشد برای آیندگان ما که در مورد خاک وطن و سرزمین ملی نباید با کسی مذاکره کرد. انجمن ایالتی آذربایجان در تاریخ 20/8/1325 تخلیه خمسه از قشون ملی و تحویل آن به دولت مرکزی را تصویب نمود و تخلیه زنجان تا پایان آبان ماه انجام پذیرفت این تخلیه طبق توافق نامه حکومت ملی با دولت تهران انجام می‌گرفت. در حالی که روستاها و قصبات را تخلیه می‌کردند قوای ذوالفقاری و یمین لشکر، تمامی آن روستاها و قصبات را اشغال کرده و مورد غارت قرار می‌دادند و از مردم زنجان انتقام می‌گرفتند و روزنامه‌های دست راستی هم جنایات آنها را بر عکس منعکس می‌کردند و کارهای آنها را به گردن فدائیان می‌انداختند! روز سی‌ام آبان ماه آخرین گروه از فدائیان اسلحه خود را تحویل دادند و زنجان به اشغال ارتش ایران و مليشاي خانها در آمد ولی عده‌ای از فدائیان با آگاهی از جنایات ارتش و ذوالفقاریها از دادن اسلحه امتناع کردند و با هیئت نظامی تهران درگیر شدند و به مسئولین فرقه اعتراض داشتند که چرا آنها را خلع سلاح می‌کنند و آنها را به مسلخ می‌فرستند و فرماندهان قشون ملي را خطاب قرار مي دادند و فرياد مي زدند: "برادران! سلاح‌های ما را نگیرید. اینان شرف و ناموس ندارند! جنایتکارند! به قول خود وفادار نیستند! مبادا به آنها اعتماد کنید! ما را دست بسته تسلیم این آدمکشان نکنید. بگذارید از شهر زیبایمان دفاع کنیم ما را مانند گوسفندان به کشتارگاه نفرستید، ما حاضریم مردانه از آذربایجان دفاع کنیم و در این راه یا بمیریم و یا یکباره آزاد شویم" متأسفانه، تسلیم زنجان و خلع سلاح فدائیان موجب جری‌تر شدن نیروهای مرتجع و ارتش ايران شد و آنها بعد از اشغال زنجان، دست به برنامه ریزی برای اشغال کل آذربایجان زدند